The Handmaid´s Tale

Dit is een post die ik eigenlijk niet wou schrijven, en ik ga hem hier ook niet lang laten staan.

Maar ik las daarnet op een andere blog dat de serie kennelijk met prijzen wordt overladen, en toen dacht ik: kom, schrijf het toch maar.

Zo´n zestien jaar geleden heb ik The Handmaid´s Tale van Margaret Atwood gelezen. Het leek me een degelijk, belangrijk boek dat ons op reële gevaren wees. Dus toen mijn echtgenoot naar de serie begon te kijken, was ik behalve geïnteresseerd zelfs tamelijk enthousiast: een serie gefocust op vrouwenrechten! Maar al snel haakte ik af. Veel meer dan wat er in het boek beschreven wordt, heb je immers niet nodig om op die door Atwood aangekaarte gevaren te wijzen, en de serie leek me vooral een eindeloos uitspinnen van miserie. Sindsdien pikte ik wel eens een paar scènes mee wanneer ik in de woonkamer voorbij de tv liep. Want die series hebben weerhaakjes waarmee ze aan je netvlies blijven kleven.

Ondanks die matige interesse is dit product tijdens het tweede seizoen vooralsnog in mijn gezicht ontploft. Ik liep toevallig langs de tv toen er daar in mijn woonkamer een verkrachtingsscène aan de gang was. Ze werd niet geïnsinueerd, nee, je zag duidelijk wat er aan de gang was. Je zag hoe de vrouw lag af te zien, je zag het gezicht van de man, de bewegingen, je hoorde de geluiden, en het bleef zo lang duren als het in het echt geduurd zou kunnen hebben. In het eerste seizoen had er ook al zoiets plaatsgevonden, maar dit keer was het nog veel bruusker. In mijn eigen woonkamer. Een plaats waar ik me veilig wil voelen en niet geconfronteerd wil worden met expliciet seksueel geweld.

Je kan zeggen: dan moet je gewoon niet kijken. Of: dan had je man maar op z´n iPad moeten kijken, met de hoofdtelefoon op. Maar hoe konden wij dat in godsnaam weten? Volgens mij is de vraag ook niet: had ik dit moeten voorkomen? Maar wel: draagt deze serie bij aan het begrip voor het geweld tegen vrouwen, of slaan ze juist op sluwe wijze munt uit het geweld dat vrouwen dagelijks wordt aangedaan?

Sinds het gesprek dat ik er nadien met mijn man over had, is het voor mij duidelijk. Wat deze serie doet, heeft niets met bewustmaking te maken. Je hoeft geen verkrachtingsscènes te tonen om mensen te laten weten dat verkrachtingen fout zijn. We voelen het immers ook allemaal tot in onze diepste ingewanden hoe fout seks met kinderen is, dat hoeven we ook niet eerst op tv te zien (en godzijdank is er op dat vlak tenminste nog wat terughoudendheid in de filmwereld). Ik vraag mij zelfs af of het tonen ervan de handelingen niet net meer normaliseert, maar soit, da´s een andere discussie. Waar het voor mij om draait is dit: we weten allemaal wat er verkoopt op tv, namelijk seks en geweld. En laat een verkrachting nu net de perfecte combinatie zijn van beiden. Als je het dan ook nog gaat verkopen als “vrouwvriendelijk” omdat je er zogezegd geweld tegen vrouwen mee aankaart, dan zijn we volgens mij het cynisme ver voorbij.

Versta mij niet verkeerd: ik begrijp dat in sommige films verkrachtingen deel uitmaken van het verhaal. Ik begrijp dat er niet altijd aan te ontsnappen valt. Ik heb in de cinema vaak genoeg een slag in mijn gezicht gekregen (en zelfs gewoon op school toen we tijdens esthetica “Daens” te zien kregen) en heb daar nooit over geklaagd (*). Maar in het geval van The Handmaid´s Tale bleef ik met een wel erg zuur gevoel achter.

(*) Misschien ben ik er gevoeliger voor dan andere mensen, maar dat vind ik niet iets om me voor te verontschuldigen.

 

PS: en na het schrijven van deze post ben ik wat dieper gaan zoeken op het net en heb ik deze column gevonden van Lisa Miller, die veel beter uitlegt wat ik hierboven wou zeggen, en waaruit ik, voor hen die geen zin hebben in doorklikken, deze twee citaten heb gehaald:

“My concern in this case is fairly clear: that the violence against women in season 2 is indulgent, operatic, and designed to rouse if not pleasure then a visceral, physical response, that The Handmaid’s Tale has devolved from feminist horror into very conventional misogynistic entertainment. It’s a fantasia of women being debased and dehumanized, individually and en masse but disingenuously packaged as virtuous dystopian prophesy.”

“In an infuriating and grotesque reversal, Atwood’s feminist allegory has turned instead into a showcase of female abuse: returning to the scene, I noted how the camera lingered on June’s dripping blood. And I decided, I am done.”