Vanmorgen las ik deze post van Loes, waarin ze vertelt hoe iemand reageerde op het feit dat ze zichzelf een migrant had genoemd (wat ze ook daadwerkelijk is, want Loes is als Nederlandse naar België verhuisd), en dit zinnetje brak mijn hart: “Rond het woord migrant hangt zo’n negativiteit, zo wil ik jou helemaal niet zien.“
Ik ben ook een migrant. Een super-mega-bevoorrechte migrant. Want ik ben wit en kom uit een rijk land. Het was ontzettend moeilijk om mezelf te verplanten, het heeft jaren geduurd, maar ik heb nooit tegen veel vooroordelen moeten opboksen. Ik word nooit scheef of vies bekeken wanneer ik ergens binnenstap, ik word nooit uitgejouwd op straat. Integendeel, wanneer ik zeg dat ik uit België kom, krijg ik vaak zelfs iets van bewondering te zien in de ogen van mijn Spaanse medemens. Alsof ik van een beschaafdere plek kom (wat niet het geval is). Enkel wanneer ze mij Nederlands horen praten, wordt er wel eens gelachen (¿Qué te pasa en la boca?) maar altijd op een goedhartige manier.
Desondanks was het dus echt wel zwaar, en ik kan me niet voorstellen hoe vele andere migranten bovenop de bagage van verlies en heimwee ook nog eens de last torsen van minachting en afwijzing.
Toen ik hier amper een jaar was, vroeg een Ierse collega me of ik een uurtje op hun dochtertje kon passen, want hun oppas moest wat vroeger weg. Ik zei ja, en tijdens het aflossen maakte ik een praatje met de oppas, een Zuid-Amerikaanse vrouw van in de veertig. “Heb je zelf kinderen?” vroeg ik. “Ja,” zei ze, “maar die zijn in Zuid-Amerika.” En zo leerde ik op mijn 28e hoe de wereld in elkaar zit: dat er mensen zijn die op de kinderen van een ander gaan passen, om eten te kunnen kopen voor hun eigen kinderen -aan de andere kant van de wereld.
Deze mensen worden nooit expats genoemd, hoewel ze zich even goed ex patria bevinden. De term expat wordt voornamelijk gebruikt om rijke, witte migranten te onderscheiden van alle anderen. Als je de term “migrant” een negatieve bijklank wil geven, is het namelijk een flinke hulp wanneer je alle rijke witte migranten uit die groep kan houden.
Daar doe ik dus niet aan mee. Voor mij zijn expats mensen die een tijdje voor hun werk in het buitenland moeten verblijven. En migranten zijn mensen die naar het buitenland verhuisd zijn, met het idee er minstens voor langere tijd te verblijven. Volgens die definitie ben ik een migrant, en zijn de Afrikanen die hier tijdens de fruitoogst komen werken expats. (Zie ook dit artikel in The Guardian.)
Er is weinig dat mij zoveel voldoening schenkt als zwarte fruitplukkers in Spanje in dezelfde categorie onder te kunnen brengen als Europese zakenlui in Tokyo. En Belgen die hun land hebben verlaten in dezelfde groep te zetten als Colombianen in Spanje of Marokkanen in België.
Wie weet raken we zo van die schadelijke negatieve connotatie af.
Kattebelletjes 
Zeker deze lezen dan (evt als je nog eens hier bent): https://www.epo.be/nl/sociaal-politiek/4817-het-opengrenzenmanifest-9789462672840.html
👍🏻👍🏻👍🏻
Of we moeten het enkel over mensen hebben? Dan maakt het niet uit waar je vandaan komt, waar je naartoe gaat, waarom en voor hoelang.
Dat is een mooie opmerking. Op zich vind ik het wel okee dat het benoemd wordt. Migreren is uiteindelijk iets wat enorm veel impact heeft op je leven, dus ik vind dat daar best een woord op gekleefd mag worden. Maar het zou alleen gebruikt mogen worden in een context waarin het feit dat je gemigreerd bent echt relevant is. Wanneer ik vastloop in de administratie van mijn gastland, is dat voornamelijk omdat ik een migrant ben, dus zou je vanuit de administratie aparte aandacht aan migranten kunenn schenken wanneer je de dienstverlening wil verbeteren, bijvoorbeeld. Maar er zijn zoveel situaties waarin er over migranten gesproken wordt waar je het inderdaad gewoon over mensen kan hebben.
Zou het wel graag lezen maar heb er geen 15€ voor over (wat een negatieve insteek). Het is dan ook mijn “métier” niet laat staan dat ik er eigenlijk iets diep inhoudelijks van af weet. Maar open grenzen kan pas werken als de “systemen” (de sociale/fiscale/…) overal hetzelfde zijn. Want migratie ontstaat doorgaans (bovengemiddeld) vanuit een “negatieve” context denk ik.
Goed betoog 🙂
Ik heb er best wel heel wat bedenkingen bij. Menselijk gezien zou ik zo graag hebben dat we allemaal gelijk zijn. En dat termen zonder bijklank kunnen gebruikt worden. Beeldvorming bestrijden daar ben je een heel leven lang zoet mee vrees ik.
Voor mij is/was een expat per definitie iemand die zijn land verlaat om ergens anders te gaan werken. Maar in die context zag ik het eigenlijk vanuit een positieve insteek. Een echte eigen keuze. De Zuid-Amerikaanse vrouw heeft niet echt een keuze. Laat staan dat ze een tijd op haar ex-patria-tie kan zetten.
Boeiende materie. Vermoeiend ook 🙂
Expat is eigen keuze (of keuze van de baas), zo zag/zie ik het ook en dan heeft het absoluut geen negatieve bijklank.
Dat verschil tussen eigen keuze of niet zit volgens mij in het onderscheid tussen migranten en vluchtelingen (vandaar ook: economische vluchtelingen).
Ik denk niet dat we allemaal gelijk zijn, maar wel gelijkwaardig. En daar heb ik moeite mee: dat rangschikken van mensen over een schaal van hoogwaardig tot minderwaardig.
En ja, het is misschien wel wat vermoeiend, maar als het saai zou zijn, zou ik me niet niet mee bezig houden he 😉 Dan liever een beetje denkwerk verrichten!
Het woord ‘migrant’ is een definitie en mag nimmer een verwijt worden of vies op de tong liggen. Tenslotte zijn we met zijn allen ‘wereldburgers’. ‘Aardebewoners’ kan ook, maar dan enkel en alleen uitgesproken door een groen mannetje in een UFO. 😀
😀
Dat is mooi gezegd!
Expat is dan ook een heel raar en lelijk woord. Een ‘in Valencia aangespoelde kat’ klinkt toch veel mooier???
Vooraleer je met rijstpap gaat gooien, ’t was mor een kluchtje wi!, heel dat gedoe over immigranten en zo mag wel eens stoppen. We leven in een multiculturele maatschappij, en wie dit niet snapt moet maar terug in zijn hol kruipen.
😀
Misschien zit ik hier inderdaad gewoon af te geven op het woord expat omdat het inderdaad een bere-lelijk woord is, ahaha.
En ik gooi niet met rijstpap hoor, enkel met paella, dus dan moet ge wel zien dat ge het goed opvangt, want het zou zonde zijn moest die op de grond vallen!
Mijn schoondochter is ook een migrant. Vreemd dat emigratie niet als negatief wordt bestempeld, en migrant wel?
What’s in a word??
Waarschijnlijk omdat emigranten wég gaan 😉
ik vind jouw verschil in de definities expat en migrant wel helder, maar ik ben bang dat het maar weinig mensen boeit, en het daarom ook niks verandert aan de negatieve connotatie van het ene woord boven het andere woord. In Nederland is getracht om het woord gastarbeider te vervangen door allochtoon, dat is best wel gelukt, Maar inhoudelijk bleef de negatieve connotatie. Bovendien ontstond vervolgens het woord niet-westerse allochtoon, tel uit je winst, het blijkt dus veel meer dan alleen een woordspelletje. Wat ook zou mogen blijken uit het feit dat ik in Europa het n-woord wijselijk niet gebruik, maar in Nicaragua gewoon wel omdat het niet alleen mag maar ook een geuzennaam (dit woord geuzennaam heeft in Nederland een positieve klank) is. Hier is het woord muzelman een scheldwoord..
Ik weet het, het is echt een wespennest zodra je je erin begeeft. En door gewoon het ene woord door het andere te vervangen, los je natuurlijk weinig op, want als een groep als minderwardig wordt beschouwd, maakt het weinig uit welke naam je op die groep kleeft.
Maar ik denk dat het wel een verschil kan maken wanneer je de naam van die groep behoudt, maar andere mensen bij in die groep plaatst. BIjvoorbeeld als iemand tegen mij een negatieve opmerkingen over migranten maakt, en ik zeg: “jamaar, ik ben ook een nigrant”, dan moeten die mensen toch al eens gaan nadenken. Ik weet ook wle dat ze daarmee niet meteen van gedacht gaan veranderen, maar elke keer als we iemand een klein beetje doen nadenken, is dat toch een stapje in de goede richting, denk ik dan 😉
je hebt helemaal gelijk: ” ja maar, ik ben ook een migrant” zet de mensen aan tot nadenken, en dat is ook een belangrijke taak van het individu, om de normen van de groep waarvan het individu deel uitmaakt, ter discussie te stellen en zo langzamerhand te verbeteren
Het begint me hier op te vallen dat de mensen die al meer dan 5 jaar in Ierland wonen, geen plannen hebben om het land te verlaten en zichzelf toch nog steeds expats noemen, vooral uit economisch sterke landen komen. Ieren zelf lijkt het weinig te kunnen schelen of je expat of immigrant bent, zeker als je accent meevalt. Wit en hoogopgeleid zijn natuurlijk extra bonussen. Ik krijg de indruk dat hoogopgeleid nog belangrijker is dan wit, maar dat ligt zo goed als zeker aan de bubbel waar we in leven. De meesten noemen zichzelf, zoals wij, migranten. Want dat zijn we tenslotte ook.
Wordt er bij jullie veel onderscheid gemaakt tussen expats en migranten? Of is er meer verschil tussen seizoensarbeiders en andere inwijkelingen? Ierland heeft weinig seizoensarbeiders (in totaal een honderdtal, geloof ik, vooral uit Polen, als mijn geheugen accuraat is over de berichten die ik las vorig jaar toen media meldden dat voor hen een uitzondering nodig was op de coronaregels), waardoor die groep hier zelden aandacht krijgt.
Misschien ligt dat gevoel tegenover migranten in Ierland iets anders omdat de Ieren zelf zo´n uitgebreide geschiedenis van migratie hebben?
Ik heb de indruk dat er hier wel iets minder gemord wordt op migranten dan in Noord-Europa (er is hier altijd veel meer contact geweest met Afrikanen en Zuid-Amerikanen enzo), maar er zijn toch genoeg (of eigenlijk: altijd teveel) rechtse groeperingen die heel vuile dingen zeggen.
Maar over het algemeen is heb ik de indruk dat er hier toch iets verdraagzamer wordt samengeleefd.
Het woord expat hoorde ik nogal eens toen ik nog lesgaf in taalacademies, waar de meeste collega´s uit het VK kwamen. En dat is eigenlijk een hele grote, vaak “ongeïntegreerde” groep migranten he: al die Noord-Europeanen die langs de costa´s zijn komen wonen. Vele daarvan spreken Spaans en hebben zich wel geÏntegreerd, maar er zijn evengoed zeer veel mensen daar die geen Spaans spreken. Maar ik weet eigenlijk niet goed hoe de Spanjaarden zich daarbij voelen,
Ik heb zelf een tijdje als expat gewerkt. En zelfs als rijke bevoorrechte blanke, valt dat soms tegen, zoals bijvoorbeeld voor iets idioots als het openen van een bankrekening
Jup. Het leven in een ander land is absoluut niet vanzelfsprekend. En het zijn vooral die kleine dingen die thuis zo vlotjes gaan, die opeens enorme obstakels kunnen worden, gewoon omdat in een ander land de mensen dingen anders doen.
Interessant debat. Wat ikzelf merk is dat al het ene woord niet meer politiek correct is, het vervangen wordt door een ander. Vb. over leerlingen: van ‘migrantenkinderen’ werd het ‘allochtone leerlingen’ en nu is er het zogezegd neutrale ‘anderstaligen/thuistaal niet-Nederlands’ – wat ik nog kan begrijpen voor nieuwkomers (nog zo’n term) maar voor kinderen die hier al enkele generaties wonen vat dat woord zeker na enkele schooljaren echt niet de enorme diversiteit en complexiteit van thuissituaties. Maar het gaat allemaal uit van een model dat gelooft dat assimileren de enige oplossing is.
Anderzijds is school een interessant voorbeeld: hoe het onderwijs nu is opgebouwd (vrij grote groepen, elke 10 maanden wisselen van jaar) is het inderdaad echt dikke shit als je uit de boot valt, voor leerlingen maar ook voor leerkrachten, want die kunnen maar zoveel doen om te begeleiden. Amerika heeft of all countries wél een vrij progressief beleid naar het benoemen van afkomst, enfin, toch in de steden (voor zover ik het begrijp. Daar durven ze wél met jongeren in gesprek te gaan over hoe complex de combi van niet-westers/economisch zwakke status kan zijn, er bestaan zelfs programma’s, verenigingen en soms zelfs uniefs die zich specifiek richten op minorities. Ik ben zelf niet zeker wat ik daarvan moet vinden, trouwens, wel dat ik voel dat het voor mij (blank, hoogopgeleid) waarschijnlijk anders zou zijn om te assimileren in pakweg Amerika dan zwarte minderheden die daar al honderden jaren wonen.
Nu ik erover nadenk, misschien moeten ook wij ‘migranten’ durven te benoemen als minorities: groepen mensen die kwetsbaarder staan, minder inspraak hebben, kwetsbaar zijn voor discriminatie, en waar een zeer reëel risico bestaat dat overheden zich meer inmengen in het privé-leven dan bij de dominante meerderheid. Want eerlijk is eerlijk (en ik durf dat zeggen vanuit Brussel, de 2de meest diverse stad van de wereld): er is wel degelijk een verschil naar hoe het expats en migranten vergaat – dus het mag ook wel benoemd worden, vind ik eigenlijk, maar dan vanuit een genuanceerde blik die ook hand in eigen boezem durft te steken?
Heel mooi gezegd, Kleine Atlas.
Dat vind ik een mooie, verfrissende kijk op de woorden ‘migrant’ en ‘expat’. Knap denkwerk, Kathleen!
Dankjewel Annick 🙂
Ik loop daar eigenlijk al jaren mee in mijn hoofd, maar de post van Loes was de perfecte aanzet om er eindelijk eens iets over te schrijven…