(Voor wie genoeg begint te krijgen van de posts over depressie: ik zal binnenkort nog wel eens iets lichts posten, hoor. Maar deze moet er zeker nog door.)
Gisteren sprak een vriendin me aan over een kennis die depressief is. “Ik heb hem aangeraden naar een psycholoog te gaan,” zei ze, “maar hij wil niet. Hij heeft me letterlijk gezegd: ik wil niet beter worden.”
Die woorden deden me denken aan een opmerking van Loes op een van mijn vorige posts. Ze schreef: Hoe is dat met depressie? Is dat iets waarbij je op dat moment denkt ‘ik zou alles doen om er weer uit te komen’ of saboteer je jezelf daar ook in?
Volgens mij staat het duidelijkste antwoord op die vraag in het (kinder!)boek The Neverending Story van Michael Ende. Een van de meest aangrijpende scenes uit het boek is die waarin het paardje Artax sterft in het Swamp of Sadness. Toen ik jaren later de film zag, dacht ik: ja, dat is het helemaal. Zo voelt depressie: je wordt naar beneden gezogen en diep vanbinnen wil je je gewoon laten meezakken. Je wordt zodanig bedwelmd door de giftige gassen die uit het moeras opstijgen, dat je soms zelfs je eigen ondergang bespoedigt. En dat is natuurlijk wat depressie zo gevaarlijk maakt.
Kattebelletjes 
Dàt is inderdaad wat alles nog gevaarlijker maakt, en het is moeilijk om er niet aan toe te geven. Dan moet je het geluk hebben om een luisterend oor bij je te hebben die je voorzichtig uit het moeras kan/wil trekken.
(die postjes van je ben ik niet beu, integendeel!)
Dat is goed om te horen, dan zal ik er nog wel eens iets over posten, als ik iets nuttigs te zeggen heb 😉
En ja, het is heel moeilijk. Al blijf ik wel hopen en geloven dat we met heel veel moeite en oefening en doorzettingsvermogen ons er wel uit kunnen trekken. Iemand met veel empathie naast je hebben is alvast een heel erg grote hulp. Waarschijnlijk de allerbeste hulp die er bestaat…
Als kind zat ik in groep 6 (het vierde leerjaar?) naast Stefano, die het hele schooljaar dat oneindige verhaal in zijn laatje heeft gehad. Het is pas nu dat ik me bedenk dat je dat verhaal ook echt uit kunt lezen.(ik vond dat echt keilogisch, dat je minstens je hele basisschooltijd lang over een oneindig verhaal doet)
Maar dat is naast deze post praten. Bedankt voor het antwoord! En dat filmpje, dat is echt heftig. Doet mij nogmaals beseffen dat ik niet te licht over depressie moet denken.
Nog iets anders: ik praatte laatst met een buurman die me vertelde dat ze hier in de buurt pure passie inzetten tegen depressiviteit / passiviteit bij jongeren. Dat als ik bijvoorbeeld vol passie het bos induik om te bekijken wat daar is, en een ander daarin uitnodig, dat dat kan helpen om ergens interesse in te krijgen.
Het zette me aan het denken.
Je voelt hem misschien al aankomen, maar nu je hebt geschreven over wat je zelf zou kunnen doen, heb je ook ideeën over de buitenstaander? Of heb ik die blog over het hoofd gezien?
Zo. En dan ga ik nu weer vol passie een brood in mekaar flansen.
Wat een schitterend initiatief is dat!
En ja, absoluut: passie en verbondenheid en enthousiasme zijn heel erg goede antidotums tegen depressie.
En wat je als buitenstander kan doen wanneer iemand in je omgeving depressief is… Daar ga ik ook eens goed over nadenken, want dat is een heel erg goede vraag.
Oh, en wat een schitterende anekdote over het Oneindige Verhaal! Daar zit ik nu nog altijd mee te lachen 🙂
The never ending story heb ik oneindig veel keer bekeken met onze kinderen toen ze klein waren. De film blijft kleven, nu nog.
In mijn omgeving kampen redelijk wat mensen met depressie. ik meen te ontdekken dat iedereen liefst ‘anders’ wordt aangesproken door de omgeving. Soms doet het heel veel pijn als de omgeving te enthousiast en gepassioneerd is. Zij kunnen dat immers niet meer opbrengen.
Blijven luisteren naar hun never ending story blijkt vaak wel te helpen .
Dat is heel mooi gezegd.
Ik denk dat het inderdaad veel afhangt van de persoon en van de situatie.
En met liefde en aandacht kan je nooit veel misdoen, vermoed ik. En als het niet duideljk is, kan het helpen om “toestemming” te vragen. Zoals “wil je erover praten”, of “heb je zin om wat tijd samen door te brengen, en wat zou je dan graag doen?” Dat soort dingen.
Dat soort dingen.
Hoe gaat dat bij de mensen in jouw omgeving die kampen met depressie, zie je daar verandering/ verbetering?
Bij sommige is het echt wel de goede richting uitgegaan. Anderen blijven tollen. Soms lijken ze echt positief na een goed gesprek, en toch vinden ze niet de kracht om er echt bovenop te geraken. Soms willen ze ook geen psychologische hulp aanvaarden, hoewel ze beseffen dat ze zo niet verder kunnen. De stap lijkt te groot en te zwaar….
Waarom zou dat zijn, denk je? Omdat ze opzien etgen het werk dat er bij een psycholoog verricht moet worden, of omdat er nog steeds een taboe hangt om het zoeken van psychologische hulp?
Ik denk dat dat taboe tegenwoordig wel mee valt. Maar dat de stap tot het zoeken en gaan naar een goede psychiater energierovend is. En als de klik er dan niet is met die persoon geven ze soms te snel op.
Het is ook het gevoel dat je de kracht niet meer kan opbrengen – of hebt – om uit de afgrond te klimmen. Ik denk dat dat een reden kan zijn…
Eerst hang je aan die afgrond en worstel je tegen het vallen, maar eens je valt… is het heel moeilijk om die kracht nog op te brengen.
Heel juist. Je hebt er gewoon geen energie meer voor. Je kan mentaal en emotioneel ook helemaal op zijn…
Sterk beeld. De Dementors van Harry Potter zijn ook zo’n goede metafoor vind ik. Ik vind dat die heel goed beschrijving hoe het voelt dat een externe kracht een heel sterk effect heeft op je binnenwereld, en hoe je je compleet gefocust kan raken op dingen die je alleen maar slechter doen voelen.
Ik heb hier even een biografie van J.K. Rowling erbij genomen en daarin staat de volgende quote van haar over depressie: “het is de afwezigheid van de mogelijkheid om je voor te kunnen stellen dat je ooit weer opgewekt zult zijn, de afwezigheid van hoop, dat erg doodse gevoel dat zoveel verschilt van treurnis.”
Ik denk dat je zowel depressief als verdrietig kan zijn, maar dat alleen verdrietig zijn inderdaad totaal anders aanvoelt.
Ik weet niet zeker wat je kan doen als buitenstaander, wel dat Dementors zich laten verjagen door chocolade. Misschien is samen koffie gaan drinken voldoende als buitenstaander, mij lijkt het een grote opdracht de rol van psycholoog op te nemen.
Zelf heb ik gemerkt in mijn omgeving dat mensen in een depressie dikwijls hun grip op de realiteit verliezen, en maar verder ploeteren, en ik probeer dat soms wel te benoemen. “Ik denk dat dit en dit speelt, en je een psycholoog nodig hebt, iemand die dit ten gronde kan bekijken met je.” Dat hielp ook erg bij mijzelf, iemand die de moed erin hield, iemand ook die de zaken niet vanuit dat kenmerkende tunnelperspectief bekeek.
Hoe je iemand weer kan ‘activeren’ weet ik echt niet, maar ik weet wel dat iemand die mee zoekt naar de dringendste of meest haalbare spel in de hooiberg van problemen, veel waard is. De grootste uitdaging van paniekmomenten bij mezelf vind nog altijd ik de stapjes uit elkaar halen. Toen ik depressief was, was dat helemaal onmogelijk, het was toen alleen maar één berg werk en gedoe waar ik absoluut geen vat op had, en dat ik maar over me heen liet komen.
Zeer veel inzichten in deze post, dankje daarvoor!
Ik zat toevallig gisteren nog naar het eerste deel van “The Prinsoner of Azkaban” te kijken, en moest er ook aan denken, aan die Dementors. Ik had het trouwens ook in een interview met Rowling gehoord dat ze die echt op haar eigen ervaring met depressie gebaseerd zijn. En ik denk dat ik bij het zien van “Fantastic Beasts and where to find them” voor het eerst dacht: dit is geschreven door iemand die weet wat depressie is. Het citaat van haar dat je hier schrijft, is spot-on.
En ja, wanneer je depressief bent, zit je inderdaad echt in een andere werkelijkheid he. Een soort van parallel universum. Diep vanbinnen zat ik wel met het verlangen dat er iemand door een wormgat zou kruipen om me weer naar de “normale” wereld te trekken. Iemand die alle touwtjes in handen zou nemen en zich niet zou laten misleiden wanneer ik zou zeggen dat alles okee was. Ik zat ook heel erg met het gevoel dat ik geen recht had om daar aandacht voor te vragen, daar iemands tijd en energie voor op te eisen.
En dat van die chaos waarin je terecht komt, dat is ook heel herkenbaar. De controle kwijt zijn en niet meer weten waar te beginnen. Ik denk dat ik dat doorheen de jaren wel een beetje geleerd heb, te focussen op één simpel ding dat ik kan doen (het volgen van een witte lijn, zoals dat in die vorige post “Storm” staat), en dan het volgende, stap voor stap. Dat schijnt wel te helpen. De laatste keer dat ik weer aan het afglijden was (zeer recent), dacht ik: zorg ervoor dat je vanavond een voetbad kan nemen. Daar heb ik me toen op geconcentreerd. En na dat voetbad heb ik me een ander concreet, haalbaar doel gesteld. En zo verder. En dat heeft precies toch het verder afglijden voorkomen.
Ow, ik ben een beetje geschrokken dat je je soms nog zo voelt. Call me naive, maar omdat je er zo goed over kan schrijven, ging ik er automatisch vanuit dat het ergste achter de rug was. Enfin, hopelijk is dat toch min of meer zo?
“Ik zat ook heel erg met het gevoel dat ik geen recht had om daar aandacht voor te vragen, daar iemands tijd en energie voor op te eisen.” –> zeer herkenbaar!!
Anderzijds: bij mezelf is de grote conclusie van twee heel ernstige depressies (waarvan een als jongere): mensen kunnen luisteren, helpen, bijstaan, maar uiteindelijk moet je het echt zelf doen. Alleen al omdat iedereen een uniek denk- en waardenpatroon heeft, en de beslissing die iemand anders aanraadt, of de redenering daarachter, maar zelden echt een kopie van de uwe is.
Het ambetante aan depressie, zeker bij volwassenen, is nu net dat er dikwijls net veel keuzes gemaakt moeten worden. Terwijl dat eigenlijk op het slechtst mogelijke moment komt. Maar vaak is een depressie gelinkt aan een bepaalde situatie, en daar moet iets mee gedaan worden, of minstens over nagedacht worden.
Maar de klik om uit mijn depressie te raken was wel degelijk weer verbinding leggen met mensen. Je weer betrokken voelen op hen, en hun betrokkenheid weer kunnen voelen.
Zelf is het beeld dat ik bij depressie heb zo’n old skool glazen telefoonhokje midden op Times Square: je ziet en hoort ALLES, extreem scherp zelfs, want je eigen ‘ik’ wordt elke dag vager. En mensen gaan vooruit, en soms staan ze even stil door een windhoos of zo, maar dan gaan ze gauw weer vooruit, en ze lopen arm in arm met vrienden en geliefden, en ze lachen en ze zijn allemaal op weg naar iets. Soms kijken ze in de richting van de telefooncel, maar die is geluidsdicht en er is geen contact mogelijk. En alles lijkt erop te wijzen dat dit het nieuwe normaal is, dat er nu eenmaal iemand de telefooncel moet bemannen.
Alle vergelijkingen zijn zó herkenbaar.
De passie van anderen had in mijn geval niet geholpen om er bovenop te geraken. Hoezeer ik ook mensen met passie kon bewonderen en naar hen opkijken, het leek iets dat niet voor mij was weggelegd. Hun enthousiasme maakte de tegenstelling met mijn compleet zinloze leven nog groter.
Ik ben mijn vriend eindeloos dankbaar om die periode bij mij te blijven en zoveel mogelijk naar mij te luisteren, al kon hij niet voelen wat ik voelde, hoewel hij zelf ernstig depressief geweest was.
Wat me echt heeft geholpen, was iemand die op een gegeven moment de gevleugelde woorden sprak: “Jij moet naar een psycholoog.” Ik wist dat al langer, maar ik had het nodig dat iemand anders dat tegen mij zei. Van depressie ga je duidelijk niet logischer denken. 🙂
Kathleen, ik dank je om hierover te schrijven. We hebben dit nodig.
O ja, wat je zegt van die tegenstelling, dat is zo. Dat verscherpt het contrast alleen maar. Ik denk dat het delen van passies en enthousiasme wel kan helpen om te voorkomen dat mensen die aan het afglijden zijn verder wegglijden, dat het een soort van vaccinatie-effect kan hebben. maar wanneer je er echt middenin zit,, zie ik jouw scenario inderdaad als veel waarschijnlijker.
Het doet me denken aan wat ik hier al eens ergens in een commentaar geschreven heb, over yoga en relaxatie-oefeningen enzo. Ik vind dat allemaal schitterend, ik heb er heel veel aan in gewone of goede periodes, en het zal me ook wel geholpen hebben in het overwinnen van depressies. Maar wannneer ik echt in een depressie zat, was dat wel het laatste waar ik nood aan had. Ik kan mij meteen drie concrete eravaringen voor de geest halen (twee relaxatie-workshops en één yogales) waar ik in depressieve toestand aan meedeed, en het werd er alleen nog maar erger van.
En ja, hier moet over gepraat worden he. Ik bedacht me gisteren dat een van de redenen dat wij er vandaag mee worstelen deels te wijten is aan het feit dat er in de vorige generaties niet (of bijna niet) over gepraat werd. Want wat niet verwerkt wordt, dat wordt doorgegeven.
En wat goed dat die persoon je de juiste weg op heeft gezet… Heb je toen ook meteen een goede psycholoog gevonden?
Ik vond niet meteen de juiste psycholoog, helaas. Al moet ik toegeven dat ik lang nadien wel inzichten kreeg dankzij die eerste therapie. Misschien was ik er op dat moment nog niet klaar voor. Ik was ontzet omdat ze mij “de oplossing” niet gaf. Pas bij mijn tweede psycholoog begreep ik dat het zo niet werkte. 🙂
Ja, het is een heel proces natuurlijk… Het lijkt me ook moeilijk te zien waar iemand juist zit op dat gegeven moment en waar ze precies nood aan hebben. Hoe lang heeft het ongeveer geduurd voor je voelde dat je er echt uit was?
Ik geloof dat wanneer iemand die zegt dat hij/zij niet beter wil worden, die persoon in realiteit de moed niet meer heeft om ondanks alle pogingen zichzelf uit dat moeras te sleuren… Dat moeras is sterk, buitenstaanders vatten vaak niet hoeveel kracht je nodig hebt om daar uit te kruipen.
De passie/enthousiasme aanpak zou bij mij niet gewerkt hebben, het zou zelfs een omgekeerd effect gehad hebben. Ik geloof dat ieder geval uniek is en één antwoord op depressie niet bestaat.
Ja, tot die conclusie ben ik heir ook langzaam aan het komen…
Heb je een idee van welke aanpak bij jou wel gewerkt zou hebben? Wat buitenstaanders hadden kunnen doen (of gedaan hebben) wat jou wél zou helpen?
Een luisterend oor, met (belangrijk!) geen oordeel en geen (goedbedoelde) raad. En soms een dikke knuffel of een schouder om op uit te huilen. De rest is eigenlijk uit mezelf gekomen moet ik zeggen, met ondersteuning van een therapeut.
Ik vind het zelf soms heel moeilijk om geen (ook al is het goedbedoelde) raad te geven, want je ziet waar die persoon naartoe kan, en dan wil je meteen de weg wijzen en ze die kant op duwen, maar dat werkt inderdaad helemaal niet. Het moet echt vanuit die persoon zelf komen, Ik probeer dan in plaats van raad te geven vragen te stellen. Dat heb ik zelf eigenlijk ook graag, dat iemand me dan de juiste vragen stelt zodat we samen bij een antwoord kunnen uitkomen.
En o ja, de genezende kracht van knuffels… 🙂
Een jaar.
Wat ik ook moeilijk vond, waren de goede dagen tijdens mijn depressie. In het begin waren die er niet, na een achttal maanden begon er af en toe één tussen te zitten. De hoop die je dan hebt! Het bijna euforische gevoel!
En dan de dag erna de rebound… Horror.
Klinkt beangstigend. Ik heb al in de put gezeten en ik had hulp nodig, maar dit gevoel heb ik gelukkig nog nooit ervaren.
Het is raar hoe ik mij hier in herken en tegelijk ook niet helemaal. Want bij mij waren er heel zware, donkere momenten waarop het nooit nog goed leek te komen, maar die zijn – gelukkig – altijd afgewisseld gebleven met momenten waarop het wel nog ging. Vooral uitstappen naar de bergen, gaan lopen, een fietstochtje doen… dat waren momenten waarop ik het gevoel had terug mijn “oude, vrolijke zelf” te zijn. Om dan evengoed een paar uur later een hoopje miserie te zijn en het gevoel te hebben vast te zitten en weg te zinken zonder mij ergens te kunnen vasthouden. Het moet nog zoveel zwaarder zijn als die goede momenten er weken, maanden aan een stuk niet meer zijn!
Ik las overigens vorig jaar Als een dierbare depressief is van Huub Buijssen over hoe je kan omgaan met iemand met depressie in je omgeving en dat had toch wel een aantal goede tips (zowel over hoe je kan helpen als over hoe je er ondertussen zelf niet aan onderdoor gaat). Ik schreef er hier een korte review over (tweede boek): https://lepetitrequin.com/de-boeken-van-juni-2018/
Pingback: Over depressie en de reparatie van het dak – Kattebelletjes