Schrijven om de duivel uit te drijven

Een opmerking van Koen Schyvens (our man in Maputo) herinnerde me eraan dat ik nog een belangrijk antidotum vergeten ben in deze lijst, namelijk: schrijven.

Ik veronderstel dat elke activiteit die je graag doet en die je zelfvertrouwen geeft een goede preventie is tegen psychisch lijden. In mijn geval heeft creatief schrijven me dus zeker geholpen om dammen op te werpen tegen dreigende depressies.

Er is echter nog een andere vorm van schrijven die soms acuut hulp bood wanneer ik middenin een aanval zat. Het is een soort van schrijven die niets te maken heeft met schrijfkriebels of inspiratie, en die iedereen kan toepassen (volgens mij). Daarom wil ik er hier dieper op ingaan.

De werkwijze is zeer eenvoudig: je neemt een blad papier, en je begint te schrijven. Je schrijft alles neer wat er in je opkomt, wat het ook is. Je haalt je gedachten uit je hoofd en zet ze neer op papier. Dat kan heel therapeutisch werken, heb ik gemerkt. Ten eerste omwille van de fysieke actie (je bent met iets doelgerichts bezig in plaats van de muren op te lopen), ten tweede omdat je de negativiteit van binnen naar buiten brengt (depressie is een soort van opkroppen, van binnenhouden), en ten derde omdat het makkelijker is de denkfouten in je gedachtegang te herkennen wanneer je ze zwart op wit ziet staan. Depressieve gedachten klinken veel harder op papier. Het is ongelooflijk wat voor rotzooi we onszelf wijsmaken onder invloed van een depressie, maar het is vaak pas wanneer je het op papier zet dat je beseft wat er allemaal in het duister van je hoofd omgaat.

Soms zie je het niet meteen. Daarom kan het nuttig zijn die schrijfsels na een paar uur of een paar dagen later opnieuw te bekijken. En dan die ideeën tegen te spreken. Dat is hoe je tegen depressie vecht: je moet jezelf leren tegenspreken. Vechten tegen depressie is: met heel je lijf voelen hoe nutteloos je bent, met volle overtuiging denken “ik ben niets waard”, en dan luidop tegen jezelf zeggen: “dat is onzin, ik hou van jou en er zijn zoveel mensen die jou graag zien.” Of met heel je lijf voelen dat niets zin heeft, met volle overtuiging denken “dit bestaan is een goddelijke grap, ons leven een uitstel van executie”, en dan luidop tegen jezelf zeggen: “er is hoop, er is liefde, er is vreugde. Nu voel je het niet, maar straks weer wel.”

Het is heel zwaar werk, en het heeft niet meteen effect. Maar oefening baart kunst. Dus in die Eerste Hulp Bij Depressie-kit zou ik zeker en vast een potlood en een notaboekje steken.